Groene vs Witte Boekje.

Spelling: de strijd tussen groen en wit

Spelling is belangrijk. Want als je teksten vol met spelfouten staan, haken lezers af. En dat kan je klanten kosten.

Ook voor SEO kan het mogelijk slecht uitpakken.

Google gaf eerder aan dat spelling geen directe rankingfactor is. Maar indirect kan het mogelijk wel gevolgen hebben voor je rankings. Teksten met belabberde spelling bieden namelijk een matige gebruikerservaring en daar houdt Google niet zo van.

Zoekmachine Bing gaf overigens wél ooit eens aan dat slechte spelling en grammatica een negatieve invloed hebben op je rankings

Oké, spelling is dus belangrijk. Maar dan is de volgende vraag wélke spelling je moet hanteren. Die van het Groene of het Witte Boekje? In dit artikel lees je er meer over.

Groen en Wit

Elke taal heeft in principe maar één officiële spelling. Dat is voor het Nederlands niet anders: onze spelling ligt vast in het Groene Boekje.

Maar toen in 2005 een nieuwe versie van het Groene Boekje uitkwam, barstte er gelijk een storm van kritiek los. De spellingsregels zouden te ingewikkeld en te moeilijk hanteerbaar zijn.

Als reactie op de groene spelling, verscheen in 2006 het Witte Boekje. De verschillen tussen de twee zijn niet wereldschokkend, maar toch worden zo’n 596 woorden anders gespeld.

Welk boekje overtuigt het meest: Groen of Wit? Laten we ze eens kritisch tegen het licht houden.

Pannenkoek of pannekoek?

Het grootste verschil tussen Groen en Wit is het gebruik van de tussen-(e)n. Het Groene Boekje geeft voor samenstellingen met een tussen-(e)n een hoofdregel met een aantal uitzonderingen. Op zich helder.

💡 Maar het heeft wel enkele vreemde consequenties. Zo is het bijvoorbeeld wiegelied, maar wiegendood. Spinnewiel, maar spinnenweb. Koninginnedag, maar koninginnensoep. Andere Groene voorbeelden die niet echt gelukkig uitpakken en tegen het taalgevoel indruisen, zijn bijvoorbeeld: smartengeld, secondelang, zielenrust, kerkenraad en ideeëloos.

Het Witte Boekje daarentegen beschouwt de tussen-(e)n voornamelijk als een vrije kwestie. Er gelden dus geen vaste regels, maar de schrijver mag afgaan op zijn eigen taalgevoel. Wel geeft het Witte Boekje een aantal handvatten om de keuze voor wel of geen tussen-(e)n te vergemakkelijken.

Op het eerste gezicht lijkt dit misschien een beetje een onbevredigende oplossing. Van een spellingsboekje verwacht je in eerste instantie spellingsregels en geen “vrije kwesties”.

Aan de andere kant vermijd je hierdoor wel de rare inconsequenties die volgen uit de regels van het Groene Boekje.

Bovendien is een “vrije kwestie” geen onbekend verschijnsel in spellingsland. Zo laten zowel het Groene als het Witte Boekje de tussen-s vrij: gewichtloos en gewichtsloos, spellingprobleem en spellingsprobleem zijn allemaal correct. Zo gek is het dus nog niet om ook de tussen-(e)n vrij te laten…

Groen vs. Wit: 0-1

Botsende klinkers

Als klinkers botsen, gebruiken we een koppelteken of een trema. Groen en Wit hebben duidelijk verschillende ideeën als het gaat om klinkerbotsing.

GroenWit
rijinstructeurrij-instructeur
glijijzerglij-ijzer
zijingangzij-ingang
na-ijvernaijver
bijeffectbij-effect
re-integratie, re-interpretatie maar wel reïncarnatiereïntegratie, reïnterpretatie, reïncarnatie

Welke woorden zijn het best leesbaar en ogen het mooist?

Wat mij betreft een overduidelijk punt voor Wit. Het spellingsverschil in het Groene Boekje tussen re-integratie en reïncarnatie is bovendien maar moeilijk uit te leggen.

Groen vs Wit: 0-2

Accenten

“We hebben elke ochtend een appel”.

Erg lekker natuurlijk en ook nog eens gezond 🍏! Maar toch is dat niet wat hier wordt bedoeld. We hebben het hier namelijk over het sein tot verzamelen voor militairen.

Om onbegrijpelijke redenen vindt het Groene Boekje het niet nodig om een accent te gebruiken om het verschil in betekenis aan te duiden. Het Witte Boekje denkt hier anders over en schrijft gewoon appèl.

Groen vs Wit: 0-3

Los of aan elkaar?

Er zitten ook de nodige verschillen tussen de beide Boekjes wat betreft los of aan elkaar schrijven van woorden.

GroenWit
centrumrechtscentrum-rechts
top tientoptien
50 eurobiljet maar wel vijftigeurobiljet50-eurobiljet en vijftigeurobiljet
sociaal-cultureel maar wel sociaalwetenschappelijksociaal-cultureel en sociaal-wetenschappelijk
24 uursservice maar wel 24-jarige24-uursservice en 24-jarige

Niet alleen zijn de Witte varianten logischer, ze hebben ook niet de inconsistenties die in de Groene spelling wel voorkomen.

Groen vs Wit: 0-4

Hoofdletters

GroenWit
cao-overleg, maar wel VUT-premiecao-overleg en vut-premie
kerstfeest, maar wel Suikerfeest (overigens wel gewoon Kerstmis)Kerstfeest en Suikerfeest
sovjetcommunisme en Sovjet-communisme (licht betekenisverschil), maar wel SovjetburgerSovjetcommunisme en Sovjetburger
verlichting (tijdperk)Verlichting (tijdperk)

Het begint een beetje eentonig te worden, maar wederom een zuiver doelpunt voor de Witten.

Groen vs Wit: 0-5

De einduitslag

Fwwwiiiieeeeeet! De scheidsrechter blaast op zijn fluit: deze spannende wedstrijd is ten einde.

Nou ja, spannend… Zo spannend was het helemaal niet. Wit behaalt een klinkende overwinning op alle fronten: 0-5. De Groenen druipen kansloos en teleurgesteld af.

De spellingsregels van het Groene Boekje worden meestal wel consequent toegepast, maar dit leidt bij veel woorden tot een vreemde en onlogische spelling.

Het Witte Boekje daarentegen is over het algemeen begrijpelijker, maar ook flexibeler. Het biedt meer ruimte voor spellingsvormen die taalgebruikers gevoelsmatig logischer vinden.

Niet voor niets spellen veel media volgens het Witte Boekje, zoals de Volkskrant, NRC, Trouw en Elsevier. De NOS spelde ook heel lang Wit, maar stapte op 3 november 2023 toch over naar Groen.

Als Groen nog een keer een gelijkspelletje of zelfs een overwinning wil behalen op Wit, zal het nog behoorlijk aan de bak moeten.

Michiel Brand
Updated 10/07/2024

Gerelateerde artikelen

Plaats een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

    1. Toevallig las ik het ook net vandaag! Wel jammer inderdaad, de witte spelling is op veel vlakken beter.

{"email":"Email address invalid","url":"Website address invalid","required":"Required field missing"}